Dolar zengini müteahhitler ise döviz garantili gelirlerini korumayı sürdürüyor.
MHP Lideri Devlet Bahçeli'nin döviz cinsinden geçiş, otoyol ve kira ücretlerinin Türk Lirası'na çevrilmesi çağrısı sonrası gözler Hazine garantili projelere çevrildi. Kamu özel işbirlikleri (KÖİ) projeleri ile Hazine garantili havalimanı, otoyol, köprü, enerji santralleri ve hastaneler yapılıyor. Büyük bir kısmı döviz ile yapılan projelerin toplam sözleşme değeri 134.8 milyar doları buluyor. Toplam 225 KÖİ projesi içerisinde hem değer hem de adet olarak en büyük payı yap-işlet-devret (YİD) model projeler alıyor.
ASLAN PAYI ENERJİDE
Toplam 84.7 milyar dolarlık sözleşme değerine ulaşan bu projelerden 106 adet yürütülüyor. Yatırım tutarı 61.6 milyar dolara ulaşan bu projelerde de YİD projeleri 44.3 milyar dolar ile en fazla paya sahip. Enerji sektörü 86 proje ile ilk sırada yer alırken, onu 42 proje ile karayolu, 22 proje ile liman, 21 proje ile sağlık tesisi ve 18 proje ile havaalanı takip ediyor. Bunlar arasında en fazla sözleşme değerine de 69.4 milyar dolar ile havaalanı sahip. 27.7 milyar dolar ile enerji ikinci sırada gelirken, 19.4 milyar dolarla da karayolu üçüncü sırada yer aldı. YİD modeli ile yapılan son 2 yılda faaliyete geçen Osmangazi Köprüsü, Avrasya Tüneli ve Yavuz Sultan Selim Köprüsü projeleri Hazine'ye en fazla yük oluşturan projeler olarak dikkat çekiyor. Osmangazi Köprüsü'nden günlük geçiş garantisi 40 bin araç. Araç başı ücretin 35 dolar + KDV olarak belirlendiği sözleşmede, yüksek döviz kurları nedeniyle geçiş ücreti 71.75 TL alınıyor. Dünkü kurlarla hesaplandığında 128.83 liralık farkı ise Hazine ödüyor. Aynı durum Yavuz Sultan Selim Köprüsü için de geçerli.
Günlük 137 bin araç geçiş garantisinin bulunduğu bu köprüde 3 dolar + KDV ödenmesi gereken geçiş ücreti, 13.05 TL alınıyor. Araç başına KDV hariç 4.15 TL farkı ise Hazine ödüyor.
Avrasya Tüneli'nde ise son yapılan zamla birlikte 23.30 TL olan geçiş ücreti, sözleşme bedeli 4 dolar + KDV'ye yakın bir bedel oluşturuyor. Hazine geçiş ücreti farklarının yanı sıra, eksik geçen araçların ücretlerini de döviz kurları üzerinden ödüyor. 29 Ekim'de açılması beklenen 3'üncü havalimanı da yüksek döviz garantisi ile dikkat çekiyor. Bu projede dış hat giden yolcu servis ücreti 20 Euro, dış hattan gelip dış hatta giden yolcu ise 5 Euro. İç hat giden yolcu için 3 Euro olan projede garanti süresi de 12 yıl. Yatırımcı şirkete 6.3 Milyar Euro'luk bir garanti verildi.
İşletmeci rakamı karşılayamazsa Hazine aradaki farkı ödemek zorunda.
AKKUYU'NUN FATURASI 35.2 MİLYAR DOLAR
Rusya tarafından 20 milyar dolarlık yatırımla Mersin Akkuyu'da kurulacak olan nükleer santralde üretilecek elektriğin kilovatsaati 12.35 sentten satın alınacak. 15 yıllık toplam 285 milyar kilovatsaat elektrik karşılığında alım garantisi verilen bu santraldeki garanti ücreti 35.2 milyar doları geçiyor. Anlaşma döneminde bu projeye tanınan muafiyetler ve teşvikler ise tepki çekmişti. Sinop'ta kurulması planlanan nükleer santral için de devletin 11.80 sentlik alım garantisi vereceği açıklanmıştı.
Sözcü
